Podróż na Wschód- cz.2

Pierwsze śmieszne, co nas spotkało na ziemi ukraińskiej, jeszcze w Szegini, to był pan, koczujący przed sklepikiem z piwem, który na nasz widok -no tak, my lubimy kolory- zaczął radośnie wykrzykiwać "Harie Krieszna! Harie Krieszna!".
Jadąc wypchaną po brzegi marszrutką do Lwowa, Ola spała. Ja się modliłam.
Dziwi was to? Poganie też mają swoje modlitwy, a fakt, że na poboczu nie było poskręcanych resztek innych marszrutek dowodzi, że w każdym takim transporcie jest choć jedna pobożna osoba, która zanosi gorące modły o szczęśliwe ukończenie tej straszliwej podróży.
Rozgrzany do czerwoności metal podłogi i ścianek busa prawie stopił mi podeszwy, nie mówiąc o stanie ukraińskich dróg.

LWÓW
Jadąc do tego miasta wyobrażałam sobie wiele rzeczy. Jakieś te wyobrażenia były mgliste, przykryte nostalgiczną mgiełką, stworzoną przez ckliwe piosenki o "polskim Lwowie" i łzawe wspominki tych, którzy utworzyli to miasto całkowicie w swojej wyobraźni; śliczne, marzycielskie, nasze, gdzie białe bzy garnirują spokojne uliczki, skrzypek przygrywa, a dzieci pędzą kółka po bruku.
Duby smalone.
Jakbym znalazła się na powrót w Shijiazhuangu.
Smród, smog, zgiełk, rozkopane ulice, grożące straszliwą śmiercią przedzieranie się przez najeżone metalem wądoły, kierowcy nie stosujący się do znaków drogowych (które często wykluczają się nawzajem), wrzeszczący taksówkarze, transporty i handle pokątne, etc.
Dopiero drugiego dnia opanowałam technikę przechodzenia przez jezdnię. Należy spojrzeć w lewo, i jeśli nic nie jedzie lub pojazd jest względnie daleko- dojść do połowy jezdni; wtedy dopiero patrzy się w prawo, i jeśli nadal nic nie jedzie, lub jest względnie daleko, idzie się do przeciwległego krawężnika. Błędem jest obczajanie obu kierunków od razu- po kolei, inaczej nigdy człowiek nie zbierze w sobie odwagi, by się przedrzeć przez ten szalejący chaos, jakim jest ruch uliczny.
Impresje.
- chodzenie po Lwowie wymaga dobrej kondycji i doskonałych butów nie tylko dlatego, że stromizny ulic są tu znaczne. Bruk, którym wyłożone są ulice, jest straszliwy dla obutych w sandałki stóp. Rozziewy między poszczególnymi kostkami są ogromne, a rzeczone kostki- różnej wysokości i różnym nachyleniu płaszczyzny, także każdy jeden krok grozi skaleczeniem stopy na kancie kamulca, lub zwichnięciem kostki. Ukułyśmy tedy nowe wyrażenia: "pokusztykać jak na skrzydłach" i człypać" - co jest sposobem poruszania się pomiędzy człapaniem i płynięciem.
- niemniej warto po mieście chodzić; po raz- bo cuda i dziwy można zobaczyć na każdym kroku (te dobre i te mniej dobre), po dwa- to pokazuje jasno powiedzonko, jakie ukuła Fasolka. "Jeśli przegania cię marszrutka- wiedz, że idziesz bardzo wolno."
Po prawdzie, niewykluczone, że stoisz. Lub się cofasz.
- bilety w miejskich marszrutkach kupuje się w sposób szczególny: pasażerowie cisną się do środka, i potem już w trakcie jazdy podają zwitki banknotów innym pasażerom, tak, by metodą "podaj dalej" dotarły do kierowcy. Ten wydaje resztę, jeśli się należy, i te pieniądze z kolei wędrują w tył, aż dotrą do właściwej osoby. Podobno czasem kierowca nie rusza dopóty, dopóki wszyscy nie uiszczą zapłaty- tajemnicą są dla mnie metody, po jakich rozpoznaje po tej kupie ściśniętych jak sardynki ludzie, że brakuje mu paru hrywien w kasetce.
- trasa autobusu nie jest wyznaczona odgórnie. Kierowca często dopiero w trakcie jazdy decyduje, czy busik pojedzie prosto, czy gdzieś skręci; często decyduje to już w pierwszej fazie skrętu. Toteż normalne są grupki osób, stojące nieopodal kierowcy w czujnej gotowości, na podstawie sobie wiadomych znaków oceniające prawdopodobną trasę, i w odpowiednim momencie wyskakujące z marszrutki.
- a wychodzenie z marszrutki odbywa się też specyficznie. Należy bowiem poinformować kierowcę, że chce się wysiąść na najbliższym przystanku. Doznałam pewnego szoku, gdy nasza gospodyni, A., osoba kulturalna i spokojna, o cichym i modulowanym głosie, nagle przerwała miłą rozmowę po to, by rozedrzeć się na całą marszrutkę "Wychodit!", na co busik spokojnie przyhamował, a my wyszarpnęłyśmy z tłumu plecaki i siebie, i dałyśmy się wypluć na krzywy chodnik.
- życie toczy się na ulicach. Widziałam dzieci, które o godzinie 21, 22, jeździły samotnie po parku na rowerkach, ich rodzice leniwie zalegali na ławeczkach (24 stopnie) i nie niepokoili się o nie w najmniejszym stopniu; babuszki sprzedające na rozłożonych gazetach produkty ze swoich działek i ogródków, tłum i zgiełk wszędzie.
- centrum Lwowa bardzo stara się przyjąć pozory Europy i wielkiego świata, ale ta cienka warstewka nie wytrzymuje bliższej krytyki. Kelnerzy mają tendencję do samodzielnego odliczania sobie napiwków z reszty, którą wydają, czasami liczą jakąś kawę czy ciastko dwa razy, w nadziei, że głupi "turist" się nie połapie, a jeśli gdzieś nie widnieją wypisane ceny - czy to w sklepach, czy w galeriach i muzeach- oznacza to podwójny cennik: dla swoich i dla obcych. Z tego powodu nie weszłyśmy w głąb Pałacu Potockich- nie mogłyśmy ścierpieć tak jawnego złodziejstwa.
- na rynku są dwie dość nietypowe knajpy (i cała masa bardzo typowych). Knajpa masońska, gdzie owszem, może wejść każdy, ale ceny są tak kosmiczne, że bez związkowej kielni w klapie nikt tam nie kupi nawet szklanki wody; druga knajpa (znajdująca się, nomen omen, zaraz pod tą masońską) należąca do UPA, organizacji Bandery- człowieka, która dla Polaków jest bandytą, a dla Ukraińców bohaterem.

W ogóle urazy i animozje między Ukraińcami a Polakami nie są może widoczne na pierwszy rzut oka, ale wystarczy posłuchać, jak Polacy mówią o Lwowie; jest niechęć, jest żal, jest jad i nienawiść. Podział na "nasze" i "ich"- przy czym Lwów jest, oczywiście, "nasz". Co mnie zdumiewa niemożebnie, ponieważ dla mnie Lwów jest ukraińskim miastem, koniec, kropka. My tam byliśmy okupantami, tak jesteśmy traktowani, coś, jak Niemcy w Gdańsku. Już widzę, jaką byśmy się wykazali tolerancją, gdyby niemieccy turyści zaczęli się kręcić po Gdańsku i podkreślać, co jest "ich", a co "nasze". Trzecia wojna światowa bez mała.
Dlatego podziwiam Ukraińców, że znoszą Polaków z tymi ich fochami i pretensjami, w ich własnym kraju i mieście.
W którymś momencie pomyślałam nawet, że jakkolwiek ładne, to miasto być może powinno zniknąć z powierzchni ziemi, bo zawsze będzie kością niezgody, źródłem tego jadu i gorzkiej zawiści. Ledwo wymrze jedno pokolenie oszołomów, już się wykształca następne, które Maryjkę obnosi na klapie, i z uporem mówi o polskim Lwowie.
A co za różnica, tak naprawdę?..

W czwartek poszłyśmy do opery, bo A. dała nam bilety na "Straszny Dwór".
Po pierwsze: przy poprzednim oglądaniu tej opery nie dotarło do mnie, jaka ta sztuka jest nacjonalistyczna, ckliwa i zła. Również muzycznie- poza paroma wyjątkami.
Napisów po ukraińsku też nie puszczono, co nie było uprzejme wobec gospodarzy.
Ale dzięki temu obejrzałam sobie Operę Lwowską od środka- teatr jest przepiękny. Nieduży, ale prześliczny, cztery balkony, stiuki, złocenia i kute balustrady- przecudny. Trochę szkoda, że kompletnie nie nadaje się do wystawiania oper, ale oko to cieszy.
Dobrze przeczytaliście: teatr ten jest doskonałą alegorią pozornej europeizacji i "ucywilizowania" Lwowa.
Otóż podczas generalnego remontu opery, lata temu, robotnicy odkryli pod sceną jakieś prehistoryczne, wielkie belki, z nawierconymi w dziwnych miejscach otworami różnej wielkości. No to co- to wyciepali w cholerę, a co tak będą leżeć.
Otóż te belki to był archaiczny i unikatowy system nagłośnienia, czyli to, co zapewniało operze akustykę. Nigdzie nie ma drugiego takiego systemu, jak też dokumentacji jego instalacji ani działania.
Po wywaleniu dziurawych belek, akustyka w operze przestała istnieć- i na bogów, to słychać. A właściwie- nie słychać. Słychać orkiestrę i widać artystów, poruszających ustami w gorączkowej próbie przebicia się do słuchaczy na widowni.
Ale pozór jest pikny, nie? ładne, złote. O co chodzi?; śpiewanie jakieś, akustyka, pff.

- na bulwarze były rozstawione namioty głodujących popleczników Julii, a w całym mieście roi się od policji i wojska, ale nie wadzą nikomu- łażą sobie w tych podobnych do patelni kapelutkach i urozmaicają widoki.
- wołgi; wołgi rządzą. :D
- po raz pierwszy poszłam do pery w sandałach i bluzie z kapturem (kompletnie nie byłyśmy przygotowane na bonusowe bilety do teatru), ale miałyśmy wachlarze- więc klasa. Ale zakarbowałyśmy sobie- ZAWSZE, nawet w dzicz i do puszczy, mieć ze sobą jaką awaryjną kieckę XD
- ukułam nowy termin na opisanie, jak się człek czuje podczas podróży na wschód; mogłabym z tego zrobić tak naprawdę markę odzieżową: Forest Stinky Casual

Powrót odbył się tak samo: marszrutka spod dworca (który tym razem oceniłam zupełnie inaczej, po dwóch dniach życia w tym wrzącycm tyglu, jakim jest Lwów przed Euro; całkiem to wszystko poukładane), marsz do budki granicznej, stempel w paszporcie, idziemy dalej zasiekami i dziwimy się, co też ta A.mówiła o koszmarach granicy, żadnych tłumów, przejście przez budkę trwało góra 20 sekund, toż bilety w autobusie dłużej czasem sprawdzają...
Wtedy wyszłyśmy zza zakrętu.
I zobaczyłyśmy TŁUM. Kolejka, podzielona na sektory, pilnowane przez samozwańczych przywódców, karne i zdyscyplinowane, wypełniały korytarz zasieków.
Czekałyśmy tam 2 i pół godziny, obserwując, komentując, czytając i śmiejąc z komentarzy innych. Tłum był niemal wyłącznie ukraińsko-polski, ale za nami przypałętał się jakiś Angol z towarzyszącą mu Polką.
I najlepsze: Polacy i Ukraińcy rozłożyli się wygodnie, i zajęli rozmową, grą w karty, jedzeniem i pilnowaniem, żeby nikt nie wyłaził poza swój sektor. Po prostu- spokój buddy. Angol- się pieklił. Ciskał fakami, "bloody unbelievable"'ami, miotał i pienił. Robił z siebie totalne widowisko, aż żal brał.
Smutna to nacja- tak wyniuńkana swoim konsumpcyjnym zbytkiem i "wyższą cywilizacją", że wypad w rejony nieco odmienne pod tym względem, wytrąca ją natychmiast z równowagi w wir paniki, wściekłości i wrzasków, totalnie tracą głowę i grunt pod nogami. Facet kompromitował się na całej linii.

Śmieszna była akcja, gdy sektor pierwszy w końcu zniknął w całości w budynku; wtedy nastąpiło spięcie, ludzie ubrali bagaż na plecy, ale przywódcy (naszymi była grupa opalonych, wysuszonych na rzemień tragarzy) powtarzali z naciskiem: "Stoit. Stoit..." , tłum coraz bardziej podobny do zwiniętej sprężyny, napiętej cięciwy i nagle- "Nu!" i tłum ruszył!
Z tupotem i w absolutnej ciszy przypadł do bramki, za którą stał karabinier. Grupa ludzi za nami ustawiła się dokładnie tam, gdzie wcześniej myśmy stali, zachowując odległość między nimi a nami, specyficzna linię demarkacyjną, szerokości ok. 2-3 metrów.
Karność tych ludzi jest nieprawdopodobna.
Owszem, zdarzali się ludzie, którzy próbowali się przepchnąć do sektora bliżej, ale wtedy tragarze ryczeli groźnie: "Ej, turist! Dawaj nazad!".
Wydostawszy się z gardzieli przejścia, późnym wieczorem, zdążyłyśmy idealnie na przedostatni autobus do Przemyśla.

c.d.n.

LWÓW